Stres, niechęć do pracy, przemęczenie to tylko niektóre z objawów wypalenia zawodowego. Problem, który dotyka coraz większą grupę pracowników jest bardziej złożony i doczekał się nawet swojego miejsca w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i problemów Zdrowotnych przygotowywanej przez WHO. Złożoność problemu sprawia, że objawy wypalenia zawodowego mogą być nieoczywiste.
Christina Maslach wyodrębniła 3 wymiary objawów, które świadczą o wypaleniu zawodowym. Są to:
Wyczerpanie emocjonalne
- odczuwasz zmęczenie zaraz po wstaniu z łóżka
- towarzyszy Ci poczucie bezsensu i pustki
- praca z ludźmi stała się dla Ciebie stresująca
Cynizm i depersonalizacja
- traktujesz klientów i współpracowników przedmiotowo
- masz złośliwe uwagi
- przenosisz te zachowania na życie prywatne
Poczucie braku osiągnięć osobistych
- masz poczucie, że już nigdy nic więcej nie osiągniesz
- nie widzisz wartościowych efektów swojej pracy
- nie masz siły i ochoty realizować swoich pasji
Tryb awaryjny
Jednak to nie wszystko. Wypalenie zawodowe pozostawia także zmiany w mózgu, czego powodem jest przede wszystkim chronicznym stresem. Badania neuroobrazowe wykazały podobieństwa między mózgami osób cierpiących na traumę w dzieciństwie a tymi, które zaznały wypalenia zawodowego już jako dorośli. Mózg obniża aktywność płatów przedczołowych odpowiedzialnych za procesy poznawcze oraz wykazywanie siły woli i sprawczości. W takiej sytuacji mózg funkcjonuje w trybie awaryjnym i podtrzymuje jedynie procesy życiowe służące przetrwaniu. Nie ma mowy o kreatywności, koncentracji, snuciu planów czy podejmowaniu ważnych decyzji.
Reakcja innych układów
To jednak nie koniec listy objawów wypalenia. Skoro mózg działa w trybie awaryjnym, to pojawiają się konsekwencje także w innych układach naszego ciała.
- Osłabiony układ odpornościowy – pojawiają się częste infekcje i nowe ogniska zapalne w organizmie
- Zaburzenia snu – problemy z zasypianiem, brak regeneracji podczas snu, uczucie zmęczenia zaraz po przebudzeniu
- Zaburzenia nastroju, stany lękowe – apatia, rozdrażnienie, czasami rozpacz nie tylko w życiu zawodowym, ale także prywatnym
- Otyłość brzuszna – pomimo diety i ćwiczeń wokół brzucha gromadzi się tłuszcz, jest to rodzaj otyłości związany z podwyższonym poziomem kortyzolu (hormonu stresu)
- Podwyższone ciśnienie krwi – tu również przyczyną jest kortyzol, który może prowadzić do podwyższonego ciśnienia, ucisku w klatce piersiowej, uczuciu kołatania serca, a w konsekwencji do zawałów serca oraz udarów
- Zwiększone napięcie mięśniowe – uczucie spiętych mięśni pomimo masaży i ćwiczeń rozciągających, ból kręgosłupa szyjnego, spięte ramiona
- Obniżenie libido – brak zainteresowania seksem oraz problemy z zajściem w ciążę spowodowane zmiany hormonalnymi (z powodu awaryjnego działania mózgu)
Powyższe nieoczywiste objawy wypalenia zawodowego (czy w niektórych przypadkach konsekwencje) mogą oczywiście świadczyć o innych problemach/ chorobach. Jeśli jednak czujesz, że w Twojej pracy nie dzieje się dobrze, a do tego masz któreś z powyższych objawów, to warto o siebie zadbać. Wypalenie zawodowe odbija się nie tylko na naszym nastroju, ale także na zdrowiu, dlatego tak ważne jest, aby w porę reagować na pojawiające się objawy.
Jeśli czujesz, że wypalenie zawodowe może dotyczyć także Ciebie, skontaktuj się ze mną.
